Gıdalar insan vücudunda birçok reaksiyona (tepkimeye) neden olabilir. Ancak gıdalara bağlı her reaksiyon allerji değildir.
Gıdalarla oluşan reaksiyonların bir kısmı, o gıdayı alan her insanda oluşabilen reaksiyonlardır. Bunlar gıdalar içinde bulunan toksik veya mikrobik maddelere bağlıdır.
Gıdalarla oluşan reaksiyonların diğer bir kısmı ise, sadece bazı kişilerde oluşur. Genel olarak 2 gruba ayrılır:
1. Allerjik olmayanlar: Örnek; doğuştan bir enzim eksikliği (süt bazı insanlarda karın ağrısı, şişkinlik, gaz ve ishale neden olabilir. Bu genellikle süt içindeki laktoz adlı şekeri parçalayan laktaz enzimi eksikliğine bağlıdır).
2. Allerjik gıda reaksiyonları
Gıda allerjileri ne oranda görülür?
Gıda allerjileri erişkinlerde %1, çocuklarda %2.5 oranında görülmektedir.
Bu sayılar iki önemli noktayı işaret eder:
1. Çocuklarda gıda allerjileri daha sıktır,
2. Gıda allerjilerinin bir kısmı yaşla birlikte kaybolmaktadır.
Ancak astım ve allerjik nezle gibi diğer allerjik hastalıklarda olduğu şekilde, gıda allerjilerinin de görülme sıklığı artmaktadır.
En çok hangi gıdalar allerjiye neden olur?
Gıda allerjilerinin %90’ı;
Çocuklarda
Süt
Yumurta
Yerfıstığı
Buğday
Soya
Fındık, ceviz…
Erişkinlerde
Yerfıstığı
Fındık, ceviz…
Balık
Deniz kabukluları
Gıdalar arasında çapraz reaktivite nedir?
Bağışıklık cevapları maddelerin tamamına değil, “epitop” adı verilen bazı özel allerji yapıcı bölgelerine karşı gelişir. Gıdalar ve diğer allerjenler arasındaki bu allerji yapıcı bölge benzerliği, çapraz reaksiyonlara neden olabilir.
Gıda-gıda, gıda-polen, gıda-mite ya da gıda-lateks şeklinde çapraz reaksiyonlara rastlanmaktadır.
Örnek olarak, inek sütüne allerjisi olanlar, koyun veya keçi sütüne karşı çapraz allerjik reaksiyon verebilirler.
Diğer örnekler;
İstakoz - Karides – Yengeç
Mite – Kabuklu deniz ürünleri
Lateks – Kestane, Avakado, Muz
Gıda allerjilerinde ne gibi bulgular görülür?
Bir gıda farklı kişilerde farklı semptolara neden olabilir
Aynı kişide farklı zamanlarda farklı semptomlara neden olabilir
Aynı kişide farklı dozlarda farklı semptomlara neden olabilir.
Mide barsak sistemi
Bulantı-kusma
Karın ağrısı, krampları
İshal
Solunum sistemi
Nezle
Astım
Soluk borusunda ödem
Deri
Kaşıntı
Kızarıklık
Ürtiker ve anjioödem
Egzema
Anafilaksi
Bu bulguların hemen tamamının birarada olabildiği, ayrıca tansiyon düşüklüğü, kalp atım sayısında artma ve şuur kaybı ile seyredebilen en ağır allerjik reaksiyondur.
Gıda allerjisi ile birlikte olan klinik tablolar
“Çölyak hastalığı”, “Eozinofilik gastroenterit” gibi sindirim ve barsaktan emilim bozukluğuna, sonuçta büyüme, gelişme geriliğine neden olan hastalıklar.
Astım, rinit ve diğer solunum yolu hastalıkları.
Atopik dermatit (egzama)
Gıda allerjisi ile ilişkisi tartışmalı olan klinik tablolar
İrritabl kolon (huzursuz barsak)
Migren
Hiperaktivite ve dikkat eksikliği sendromu
İltihabi barsak hastalığı
Depresyon
Enürezis (uykuda idrar kaçırma)
Kronik yorgunluk sendromu
Epilepsi (sara hastalığı)
Gıdalarla oluşan reaksiyonların bir kısmı, o gıdayı alan her insanda oluşabilen reaksiyonlardır. Bunlar gıdalar içinde bulunan toksik veya mikrobik maddelere bağlıdır.
Gıdalarla oluşan reaksiyonların diğer bir kısmı ise, sadece bazı kişilerde oluşur. Genel olarak 2 gruba ayrılır:
1. Allerjik olmayanlar: Örnek; doğuştan bir enzim eksikliği (süt bazı insanlarda karın ağrısı, şişkinlik, gaz ve ishale neden olabilir. Bu genellikle süt içindeki laktoz adlı şekeri parçalayan laktaz enzimi eksikliğine bağlıdır).
2. Allerjik gıda reaksiyonları
Gıda allerjileri ne oranda görülür?
Gıda allerjileri erişkinlerde %1, çocuklarda %2.5 oranında görülmektedir.
Bu sayılar iki önemli noktayı işaret eder:
1. Çocuklarda gıda allerjileri daha sıktır,
2. Gıda allerjilerinin bir kısmı yaşla birlikte kaybolmaktadır.
Ancak astım ve allerjik nezle gibi diğer allerjik hastalıklarda olduğu şekilde, gıda allerjilerinin de görülme sıklığı artmaktadır.
En çok hangi gıdalar allerjiye neden olur?
Gıda allerjilerinin %90’ı;
Çocuklarda
Süt
Yumurta
Yerfıstığı
Buğday
Soya
Fındık, ceviz…
Erişkinlerde
Yerfıstığı
Fındık, ceviz…
Balık
Deniz kabukluları
Gıdalar arasında çapraz reaktivite nedir?
Bağışıklık cevapları maddelerin tamamına değil, “epitop” adı verilen bazı özel allerji yapıcı bölgelerine karşı gelişir. Gıdalar ve diğer allerjenler arasındaki bu allerji yapıcı bölge benzerliği, çapraz reaksiyonlara neden olabilir.
Gıda-gıda, gıda-polen, gıda-mite ya da gıda-lateks şeklinde çapraz reaksiyonlara rastlanmaktadır.
Örnek olarak, inek sütüne allerjisi olanlar, koyun veya keçi sütüne karşı çapraz allerjik reaksiyon verebilirler.
Diğer örnekler;
İstakoz - Karides – Yengeç
Mite – Kabuklu deniz ürünleri
Lateks – Kestane, Avakado, Muz
Gıda allerjilerinde ne gibi bulgular görülür?
Bir gıda farklı kişilerde farklı semptolara neden olabilir
Aynı kişide farklı zamanlarda farklı semptomlara neden olabilir
Aynı kişide farklı dozlarda farklı semptomlara neden olabilir.
Mide barsak sistemi
Bulantı-kusma
Karın ağrısı, krampları
İshal
Solunum sistemi
Nezle
Astım
Soluk borusunda ödem
Deri
Kaşıntı
Kızarıklık
Ürtiker ve anjioödem
Egzema
Anafilaksi
Bu bulguların hemen tamamının birarada olabildiği, ayrıca tansiyon düşüklüğü, kalp atım sayısında artma ve şuur kaybı ile seyredebilen en ağır allerjik reaksiyondur.
Gıda allerjisi ile birlikte olan klinik tablolar
“Çölyak hastalığı”, “Eozinofilik gastroenterit” gibi sindirim ve barsaktan emilim bozukluğuna, sonuçta büyüme, gelişme geriliğine neden olan hastalıklar.
Astım, rinit ve diğer solunum yolu hastalıkları.
Atopik dermatit (egzama)
Gıda allerjisi ile ilişkisi tartışmalı olan klinik tablolar
İrritabl kolon (huzursuz barsak)
Migren
Hiperaktivite ve dikkat eksikliği sendromu
İltihabi barsak hastalığı
Depresyon
Enürezis (uykuda idrar kaçırma)
Kronik yorgunluk sendromu
Epilepsi (sara hastalığı)
